کد مطلب:49430 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:54

گنجینه پرسمان » قرآن

مقصود اهل سنت از آيات «منسوخ التلاوه» و نيز ايرادات وارد بر اين نظريه چيست؟

در صحاح و مسانيد، آيه اي است بنام «آيه رجم» كه سبك جمله بندي اش، حاكي از مجعول بودن آن است ولي نويسندگان صحاح آن را جزو قرآن دانسته و از عمر بن خطاب چنين نقل مي كنند كه اول گفت: «لو لا اني اخاف ان يقال: زاد عمر في القرآن،اثبت هذه الايه فانا كنا نقرا ها علي رسول الله(ص): الشيخ و الشيخه اذا زنيا فارجموها البته بما قضيا من الشهوه، نكالاً من الله و الله عزيز حكيم». (صحيح بخاري 8/208 ـ211)
محققان اهل سنت، كه قرآن را از هر نوع تحريف مصون ميدانند، در برابر اين روايت و نظاير آن انگشت تعجب به دندان گرفته و راه چاره اي انديشيده اند و گفته اند: اين آيه و نظاير آن، از قبيل آيات « منسوخ التلاوه » است، يعني روزگاري جزو قرآن بوده ليكن بعدها تلاوت آن منسوخ گرديده است، هر چند مضمون آن به قوت خود باقي است، زيرا رجم شيخ و شيخه از احكام قطعي اسلام بود.
اكنون در اين جا دو مطلب را يادآور مي شويم:
1.هر گاه آيه اي از نظر مضمون، منسوخ نباشد ( چنان كه در مورد رجم چنين است ) چرا بايد لفظ آن از قرآن حذف شود؟ ! آيا الفاظ آن در حد تحدي نبوده و از نظر فصاحت و بلاغت به پاية آيات ديگر نمي رسيد كه حذف گرديد؟ اگر چنين بود، چرا از اول فرود آمد و اگر واجد شرايط اعجاز بود چرا حذف گرديد.
اگر مضمون آيه منسوخ شده بود، مي شد براي حذف آن مجوزي ساخت ولي فرض اين است كه معناي آيه به قوت خود باقي است و لفظ آن حذف شده است و اين نوعي تحريف ناپسندي است كه عقل و خرد آن را صحيح نمي داند.
چيزي كه محققان را بر اين كار واداشته، آن است كه صحيح بخاري در نزد آنان، بسان كتاب الهي خدشه پذير نيست ! اگر آنان به خود اجازه مي دادند كه اين كتاب نيز مانند ديگر كتابهاي بشري خدشه پذير باشد، رد روايت آسان تر از آن است كه به مساله منسوخ التلاوه پناه ببرند و در حقيقت از زير باران برخيزند و زير ناودان قرار گيرند!
فرض كنيم كه منسوخ التلاوه اصلي است صحيح، چرا روايات تحريف را، كه در كتب شيعه وارد شده، از اين طريق تصحيح نمي كنيد.
قرطبي (ت671) در تفسير خود «الجامع لاحكام القرآن»، در اول سوره احزاب مي نويسد: اين سوره داراي 73 آيه است، سپس اضافه مي كند:
«و كانت هذه السوره تعدل سوره البقره و كانت فيها آيه الرجم، «الشيخ و الشيخه اذا زنيا فارجموهما البته نكالا” من الله و الله عزيز حكيم!» ذكره ابوبكر الانباري عن ابي بن كعب».
اين سوره در آغاز و به هنگام نزول، به اندازه ء سورة بقره بود ( 286 آيه ) و آيه رجم كه مي گويد: « اگر مرد و يا زن پير زنا كردند، آن دو را سنگسار كنيد، اين انتقامي است از خدا، خدا قدرتمند و حكيم است ! » در آن بود.
و آنگاه از عايشه نقل مي كند كه سوره احزاب در عصر پيامبر 200 آيه بود، ولي هنگام نوشتن قرآن، جز بر آيات موجود (73 آيه ) دست نيافتند !.
قرطبي سپس دست و پا زده است تا با حفظ صحت حديث، آن را بدين صورت كه: « اين آيات پس از نزول به امر الهي، به سوي او بازگشته است» توجيه كند.
شكي نيست كه اين اخبار كاملاً بي اساس است و نزول آياتي در حد اعجاز و رفع آن، كار حكيمانه اي نيست، بخصوص اگر معاني آن از رسميت برخوردار باشد. حالا فرض كنيد آنچه كه آنان مي گويند صحيح است، چرا چنين عذري را در روايات شيعه نمي پذيرند؟! شيعه هم حق دارد بگويد آياتي كه به عنوان تحريف در كتب حديث وارد شده، جزء آيات منسوخ التلاوه است و روزگاري جزو قرآن بوده و سپس از آن اخراج شده و مانند آيه رجم در اختيار ما باقي مانده است.

---

: آية الله جعفر سبحاني
سيماي فرزانگان ج 2